Kurumların ihtiyaçları değiştikçe Liderlik kavramı da gelişiyor ve daha fazla önem kazanıyor.
Liderlik Kavramı
Liderlik, bir organizasyonun hedeflerine ulaşabilmesini sağlamak için insan kaynağını etkin ve verimli bir şekilde yönlendirme becerisidir. Tanımda önemli olan iki anahtar kelime var; birincisi insan kaynağı, ikincisi ise kurumsal hedefler.
Liderin öncelikli görevi organizasyonun stratejik iş amaçlarına ulaşması için bir eylem planı hazırlamaktır. Bundan sonra şirketin entelektüel sermayesi olan insan kaynağını bu amaçlar doğrultusunda harekete geçirmek gelir. Bu etkinin oluşumu için uygun ortam ise ancak liderle diğer çalışanlar arasındaki etkileşim aktif hale geldiğinde mümkün oluyor. Atatürk, Churchill, Kennedy gibi kişisel marka yaratmış ve tarihte iz bırakma başarısını göstermiş kişilerin ortak özelliği, etkileşim içinde oldukları kişilerle aralarındaki iletişimi aktif tutmayı ve onları inandıkları amaç doğrultusunda harekete geçmeye ikna etmeyi başarabilmiş olmalarıdır.
Liderlerin Özellikleri
Lider olan kişiler, bazı özellikleri ile yönetici sınıfından ayrılıyor. Liderleri farklı kılan özelliklerin başında onların yaptıkları işe mantıklarının yanı sıra yüreklerini de koymaları geliyor. Rasyonel olmaları vizyoner olmalarına engel olmuyor. Değişime direnmek yerine yeniliklere açık olmak, yaratıcı fikirleri desteklemek diğer vasıfları arasında yer alıyor. Risk almama riskinden kaçınmak ve cesur kararlar verebilme becerisi otoriterlik yerine kişisel uzmanlıkları ya da saygınlıkları ile iş yapabilmelerini sağlıyor. Otoritenin gücüne sık başvurmamaları ise organizasyon yapısının esnekliğine katkıda bulunuyor ve kurum kültürü içerisinde hiyerarşiden kaynaklanan problemler en aza indirgenmiş oluyor.
Kendini bir futbol takımı antrenörü olarak gören kişi iyi bir lider olabilir. Kendisi aynı zamanda bir oyuncuysa değeri daha da artar. Sahaya ilk giren o olmalı, son çıkan da yine o olmalıdır. Takımın başarısı açısından görüşülebilir olmak ilk şarttır. Zamanı ayarlamak önemli bir ilkedir. İhtiyaçları olduğunda oyuncular lideri bulamıyorsa, işe olan ilgileri azalacaktır. Lider, oyuncuları saptanılan hedefe yaklaştıracak hiçbir hamleyi küçümsemez. Oyunu ya da oyuncularının motivasyonunu bozacak her hareket karşısına dikilip dur diyebilecektir. Buna örnek olarak Fatih Terim’i gösterebiliriz.
Gemisini Kurtaran Kaptan
Liderlikten kastettiğim gemisini kurtaran kaptan olmak ya da organizasyondaki en güçlü, en cesur, en bilgili kişi olmak değil; ama hedefi görmek, vizyonu takımın diğer üyeleriyle paylaşmak, gerekli araçları temin etmek, süreçleri iyileştirmek için gerekli eğitimi sağlamak, karşıt görüşlere karşı azimkâr olmak ve görevin tamamlanması, diğer çalışanların da bunu sahiplenmesi için ilham verebilmektir.
Superman’i düşünecek olursak eğer, kimse ona kriptonit isimli onu güçsüz düşüren maddenin yerini söylemez ya da onu uyarmazdı. O kriptonitin nerede olduğunu anlamak zorundaydı. Gerçek hayattan örnek verecek olursak Boeing firmasının performans artışında büyük öneme sahip Frank Shrontz’u ele alabiliriz. Frank Shrontz üretim maliyetlerini %25 azaltmayı ve 1992 yılında 18 ay süren uçak yapım süresini 1996 yılında 8 aya düşürmeyi hedefledi. Bu vizyonunu diğer yöneticilerle de paylaştı ve şirket bunu benimsedi. Bunu bütün süreçlerdeki iyileştirme çalışmaları izledi. Dizayn ve üretim çalışmaları kökten değiştirildi, şirkette yeniden yapılanmaya gidildi, uçağın değişik bölümleri sırayla değil de paralel olarak üretilmeye başlandı. Sadece iki yıl içinde de bir Boeing 747’nin üretim süresi 18 aydan 10 aya düştü ve maliyetler de azaldı.
Aksiyon Adamı Olmak
Buraya kadar yazdıklarımın hepsinde de temel nokta bir vizyona sahip olmak ve sonra bu doğrultuda insanları harekete geçirmekti. Dolayısıyla insanları harekete geçirmenin yollarına da değinmek istiyorum:
1-Görünüm:Güzellik ya da yakışıklılık değil, güleryüz.
2-Takım oluşturma yeteneği
3-Özgüven
4-Heyecan:Oluşturulan takımın üyelerine aynı coşkuyu yaşatmak.
5-Cesaret verme
6-Önemli olmak:Kurum için bir anlam ifade etmek.
7-İnsan ilişkileri
8-Umut:Her tür değişimin temeli.
9-Vizyon:Geniş ve ileri görüşlülük.
10-Karizma
21. yüzyılın lideri zirveye yalnız başına çıkmayı zafer olarak gören kişi değil, takım olarak oraya ulaşmayı sağlayan kişi olacaktır, tabii kriptonite karşı önlemini aldıktan sonra!
Sözün Özü: Kendini lider zannedenin takip edeni yoksa, o kişi sadece yürüyüşe çıkmıştır.
John MAXWELL
Yararlanılan kaynaklar:
1. Contemporary Business, Dryden Press, Boone KURTZ
2. Management, Dryden Press, Richard L. Daft
3. Yönetimde 3 Boyut, Araştırma Koordinasyon Merkezi, Suat KARABULUT
4. Liderlik Serisi, John MAXWELL
5. Industry Week, 11/1995
Hakan TURGUT
Yazar hakkında: Hakan Turgut, Marmara Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü (İngilizce) 3. sınıf öğrencisidir. Banka ve çokuluslu firmalarda, üretim, insan kaynakları ve finans alanlarında çalışmalarda bulunmuştur. JC International, İşletme Klübü, Teknoloji Yönetimi Derneği, Türkiye Bilişim Derneği üyesidir. Kendisine Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.adresinden ulaşabilirsiniz.
